Šta su to reumatske bolesti ?
Reumatske bolesti predstavljaju skup različitih bolesti ne uvijek jasnog porijekla, toka i posljedica, a karakterišu ih smetnje pri pokretima u mišićima, tetivama, kostima ili zglobovima. Ove bolesti su praćene upalnim procesom, bolom, otokom i smanjenom pokretljivošću. Osnovna podjela bi bila na:
- Zapaljenske koje su uglavnom autoimune,
- Degenerativne koje nastaju uslijed propadanja hrskavice zgoba,
- Vanzglobne reumatske bolesti gdje su oštećeni drugi elementi sistema za kretanje osim zglobova (mišići, fascije, ligamenti i tetive).
Postoje i metaboličke reumatske bolesti, a giht je tu najpoznatiji primer.
Koje su najčešće reumatske bolesti?
Najčešće su degenerativne reumatske promjene i čine oko 70 odsto reumatskih bolesti. Kod degenerativnih reumatskih bolesti je ciljno tkivo hrskavica zgloba koja se vremenom troši i propada. One ne ugrožavaju život pacijenta, ali imaju značajan socijalno-ekonomski efekat jer takvi pacijenti često odsusutvuju sa posla. Kod najvećeg broja reumatskih pacijenata javljaju se uglavnom lumbalni sindrom ili osteoartroza.
Koji su simptomi reumatskih bolesti?
Simptomi su veoma karakteristični i izrazito neprijatni. Javlja se bol, otežana je pokretljivost, a od vidljivih promjena koje su ređe javljaju se otok i crvenilo ili modra boja na koži uz bolnu osjetljivost na dodir i pokret u zglobovima.
Da li su reumatske bolesti nasljedne?
Reumatske bolesti se ne smatraju nasljednim, ali ono što je izvjesno jeste da na nastanak i razvoj reumatskih bolesti veliki udio ima nasljedni faktor, odnosno genetika. Pored nasljednog faktora, na nastanak zapaljenskih oboljenja djeluje i neki okidač iz okoline, koji je nama još nepoznat.
Koji su faktori rizika reumatskih bolesti?
Postoje pokazatelji koji mogu ukazati na to da su neke osobe sklonije oboljevanju od reumatskih bolesti. Ima mnogo faktora koji mogu uticati na to da li će neko oboleti od reumatskih bolesti. To su nasleđe ili genetika, infekcije uopšte, loše životne navike, životna dob, zanimanje, pol i mnogi drugi. Degenerativne reumatske bolesti koje su najčešće, su češće kod ljudi koji imaju problem sa prekomjernom tjelesnom težinom, ne kreću se dovoljno ili obavljaju poslove koji su uglavnom vezani za sjedenje, ljudi koji se nepravilno hrane, ljudi koji imaju loše životne navike, a kao najčešće od loših navika su nikotin, kafa i alkohol.
Koje preglede je neophodno uraditi kako bi se utvrdilo prisustvo reumatske bolesti?
Kod sumnje na prisutnost reumatskog oboljenja je neophodno uraditi sledeće. Prvi korak je klinički pregled od strane ljekara. Idealno je da taj pregled obavi ili reumatolog ili fizijatar. Potom treba da se napravi RTG snimak bolesnih zglobova. U međuvremenu se urade standardne laboratorijske pretrage krvi i urina. Da li su potrebne dodatne specifične ili nespecifične pretrage, pregledi ili konsultacije specijalista nekih drugih grana medicine odrediće reumatolog ili fizijatar tokom pregleda.
Da li je tačno da se reumatske bolesti ne mogu izlječiti?
Reumatski simptomi bolesti često mogu samo da se ublaže, a treba imati na umu i to da se bolest ne može nikada potpuno izliječiti. Za zapaljenske reumatske bolesti je vezan autoimuni proces pa su sa te strane teško izliječive odnosno neizliječive. Degenerativni reumatizam je vezan za hrskavicu zgloba koja vremenom propada i troši se, tako da je nažalost tačno da se reumatske bolesti ne mogu trajno izliječiti.
Kako se može pomoći pacijentu koji ima reumatske probleme?
Liječenje ove hronične bolesti iziskuje veliko strpljenje i pacijenta i lekara i primenu različitih metoda koje mogu ublažiti bol i neprijatnosti koje ona nosi. Liječenje reumatskih bolesti je kompleksan problem i sastoji se od par elemenata i više faza.
Prva bi bila fizikalna terapija koja podrazumeva aparaturnu fizikalnu terapiju i kinezi program odnosno program vežbi.
Drugi element bi bio higijensko-dijetetski režim koji podrazumeva zdrave životne navike. Zatim medikamentozna terapija koja se primenjuje u zavisnosti od vrste reumatske bolesti. Česta je i primjena raznih ortotičkih pomagala za ove pacijente.
Najčešče kod svih reumatskih bolesti je primena oralnih nesteroidnih antiinflamatornih ljekova ali treba imati u vidu brojne neželjene efekte koje ovi ljekovi mogu izazvati.
Najbitnije ne možete očekivati pomoć stručnih medicinskih timova ako sami ne promijeniti svoje loše navike. PROMIJENITE NAČIN ŽIVOTA KOJI VAS JE DOVEO DO BOLESTI I OSTALE METODE LIJEČENJA BIĆE EFIKASNE. Ako samo gutate šake lijekova i očekujete da drugi nekim magičnim savjetom, lijekom ili gestom otkloni vaš problem samo će te vremenom postati žrtva raznih malipulanata i šarlatana.
Koje neželjene efekte najčešće izazivaju antireumatici?
To su pre svega problemi sistema za varenje odnosno gastrointestinalnog trakta, od blagih tegoba u želucu tipa gorušice pa do krvarenja u gastrointestinalnom traktu. Kožne reakcije su po učestalosti drugi neželjeni efekat upotrebe nesteroidnih antireumatika. Često izazivaju neželjene efekte i probleme kod bubrežnih funkcija i kardiovaskularnog sistema.
Kako napraviti pravi izbor antireumatskog leka?
Ukoliko treba uzimati nesteroidne antiinflamatorne lijekove treba ih uzimati strogo pod kontrolom ljekara, onoliko koliko je to potrebno. Savremena medicina donosi i nove lijekove sa manje neželjenih efekata. To su lijekovi koji su pored svog odličnog analgetskog i antiinflamatornog dejstva bezbedniji za gastrointestinalni trakt i kardiovaskularni sistem. Imajte u vidu da se reumatske tegobe tokom života često pogoršavaju i da se ovi lijekovi dugo koriste. Zato je veoma važan dobar izbor terapije i kontrola njihove primene koja treba biti pod nadzorom vašeg ljekara. Ljekari ipak kad god je to moguće preporučuju radije lokalne antireumatike. Pacijenti ih mogu i kombinovati sa oralnim.
Koliko su efikasni lokalni antireumatici?
Savremeni lokalni antireumatici su ozbiljnim kliničkim ispitivanjima i još više u praksi dokazali da mogu u velikoj meri da ublaže reumatske probleme. U svakom slučaju oni mogu smanjiti dozu oralnog leka i samim tim pacijenti imaju manje neželjenih efekata.
Kako napraviti pravi izbor lokalnog preparata za bol i zapaljenje?
Treba birati antireumatike koji imaju visok procenat apsorpcije kroz kožu što znači da lakše i više prolaze kroz kožu i samim tim bolje deluju na mesto bola i zapaljenja. Birajte preparate koje možete duže koristiti, koji imaju mali broj neželjenih efekata i koji prilikom izlaganja suncu neće dati jake fotosenzitivne reakcije na koži. Sa pojavom novijih preparata poboljšana je njihova apsorpcija kroz kožu, njihova koncentracija na mestu zapaljenja i smanjen broj nus efekata. Pre upotrebe nekog preparata posavjetujte se sa ljekarom ili farmaceutom.
Da li i u kojoj mjeri fizikalna terapija pomaže kod reumatskih bolesti?
Fizikalne terapije su neophodne u lječenju reumatskih bolesnika. Imaju svoje mesto u terapiji bola ali su ključ za održavanje funkcionalne sposobnosti – pokretljivosti lokomotornog aparata.
Preporuka Geladrink suplemenata kod reumatskih oboljenja:
Suplementi su dodaci ishrani. Geladrink, svojim sastavom, je idealan odgovor potrebama organizma u regeneraciji oštećene hrskavice. Kako je oštećenje hrskavice jedno od glavnih problema kod reumatskih bolesti i brzina i kvalitet njene regeneracije je u centru interesovanja onih koji se bave liječenjem reumatskih bolesti. Koji od geladrink preparata i u kom obliku uzimati je pitanje na koje vam najbolji odgovor mogu dati stručni konsultanti proizvođača preparata ili vaši ljekari koji prate i usmjeravaju tok vašeg liječenja.
Autor: dr. Siniša Berić,
spec. fizikalne medicine i rehabilitacije
